Każdy, nawet początkujący kibic z pewnością zauważył niejednokrotnie, że podczas meczu piłki nożnej trener danej drużyny dokonuje zmiany zawodników. Może być to spowodowane różnymi czynnikami – nie tylko kontuzją zawodnika. Czy jednak wiemy ile zmian w piłce nożnej jest obecnie dozwolone? Postanowiliśmy to sprawdzić. Dlatego też przygotowaliśmy krótki artykuł, w którym zawarliśmy najważniejsze informacje dotyczące zmian w piłce nożnej.
Ile można dokonać zmian w trakcie meczu?
W świecie piłki nożnej, gdzie każda sekunda na boisku jest na wagę złota, a strategie zmieniają się równie dynamicznie co akcje na murawie, możliwość dokonywania zmian w składzie drużyny podczas meczu jest kluczowa.
Jeszcze do niedawna trenerzy piłkarscy chcąc dbać o zdrowie swoich zawodników lub zmieniając strategię mogli zdecydować się na trzy zmiany w trakcie meczu. To już jednak przeszłość.
W ostatnich latach, przepisy dotyczące liczby dozwolonych zmian przeszły znaczącą ewolucję, co było efektem wyzwań, jakie niosła pandemia COVID-19. Międzynarodowa Rada Piłkarska (IFAB) zdecydowała się na rewolucyjny krok, wprowadzając od sezonu 2022/2023 stały przepis o możliwości dokonania aż pięciu zmian w trakcie meczu.
Ta zmiana, pierwotnie wprowadzona jako tymczasowe rozwiązanie mające na celu ochronę zdrowia zawodników w obliczu zmian w kalendarzach meczowych spowodowanych pandemią, okazała się na tyle korzystna, że postanowiono ją utrwalić. Zasada ta obowiązuje w seniorskich ekstraklasach oraz turniejach reprezentacyjnych, co oznacza, że trenerzy mają teraz większą elastyczność w zarządzaniu kondycją swoich zawodników i taktyką na boisku. Istotnym aspektem tej regulacji jest jednak to, że wszystkie pięć zmian musi zostać przeprowadzonych podczas tylko trzech przerw w grze, co ma zapobiegać nadużywaniu zmian w celu marnowania czasu gry.
Dodatkowo, jeśli dwie drużyny zdecydują się na zmiany w tym samym momencie, będzie to traktowane jako jedna z trzech dozwolonych przerw na zmiany dla obu zespołów. W przypadku, gdy w regulaminowym czasie gry nie zostaną wykorzystane wszystkie dozwolone zmiany lub przerwy, drużyny mają możliwość dokonania dodatkowych zmian w trakcie dogrywki. Co więcej, w rozgrywkach, które przewidują możliwość dodatkowej zmiany w dogrywce, wprowadzono dodatkowe „okienko” na przeprowadzenie tej zmiany
Historia zmian w piłce nożnej – od kiedy je wprowadzono i jak się zmieniały?
Historia zmian zawodników w trakcie meczu piłki nożnej jest równie interesująca, co sama gra. Początkowo, w XIX wieku, kiedy futbol zaczął przybierać swoją współczesną formę, koncepcja zmian zawodników podczas meczu nie istniała. Zawodnicy, którzy rozpoczynali grę, musieli kontynuować do końca, bez względu na kontuzje czy zmęczenie. Ewentualnie schodzili z boiska osłabiając swoją drużynę.
Pierwsza rewolucyjna zmiana miała miejsce w 1958 roku. Dopuszczono możliwość zmieniania zawodników podczas trwania meczu, choć nie dotyczyło to meczów mistrzostw świata. W przypadku mundialu możliwość zmiany zawodników pojawiła się dopiero 1970 roku. Początkowo możliwa była tylko jedna zmiana, w 1988 roku ich liczbę zwiększono do dwóch a w 1995 roku – do trzech.
Jednak największe przełomy w tej kwestii nastąpiły w ostatnich latach. W 2020 roku, w odpowiedzi na pandemię COVID-19 i wynikające z niej skondensowane kalendarze rozgrywek, IFAB zezwoliła na tymczasowe zwiększenie liczby dozwolonych zmian w meczu z trzech do pięciu. Ta zmiana została później przyjęta na stałe, co pozwala na większą elastyczność w zarządzaniu składem i kondycją zawodników
Zasady dotyczące zmian w piłce nożnej – kiedy można dokonać zmiany zawodnika?
Trenerzy piłkarscy dokonują zmian zawodników w trakcie meczu z różnych przyczyn, które są częścią głęboko przemyślanej strategii mającej na celu maksymalizację szans na zwycięstwo. Jednym z najczęstszych powodów jest kontuzja zawodnika, która uniemożliwia mu dalszą grę. W takich sytuacjach trener musi szybko zareagować, aby zastąpić kontuzjowanego gracza i uniknąć osłabienia zespołu.
Innym powodem może być zmęczenie zawodnika, szczególnie w drugiej połowie meczu, kiedy to fizyczna kondycja może znacząco wpłynąć na wydajność na boisku. Świeży zawodnik wchodzący z ławki rezerwowych może wnieść nową energię i dynamikę do gry. Taktyka to kolejny istotny czynnik – trener może zdecydować się na zmianę zawodnika, aby dostosować ustawienie zespołu do aktualnej sytuacji na boisku, na przykład wprowadzając bardziej defensywnego gracza, gdy drużyna prowadzi i chce utrzymać wynik, lub ofensywnego, gdy potrzebuje zdobyć bramkę.
Forma zawodnika również ma znaczenie. Jeśli trener zauważy, że zawodnik nie spełnia oczekiwań lub jego gra nie przynosi korzyści zespołowi, może zdecydować się na zmianę, aby poprawić skuteczność drużyny. Kary są kolejnym powodem – zawodnik, który otrzymał żółtą kartkę i jest zagrożony otrzymaniem drugiej, co skutkowałoby usunięciem z boiska, często zostaje zmieniony, aby uniknąć ryzyka osłabienia zespołu.
Zmiana strategii w odpowiedzi na ruchy przeciwnika to kolejna przyczyna, dla której trener może zdecydować się na zmianę zawodnika. W niektórych przypadkach trener może również dokonać zmiany, aby dać szansę gry mniej doświadczonym zawodnikom w mniej istotnych momentach meczu, co jest częścią długoterminowego rozwoju zespołu.
